MAKEDONIJA
.
HAJDAR KADI DŽAMIJA(BITOLJ)
Džamiju je sredinom 16.vijeka izgradio Hajdar-beg, po projektu najvećeg osmanskog arhitekte Kodže Mimar Sinana.
U opisu Evlije Čelebije s putovanja Balkanom u 17. vijeku navodi se da je to jedna od najljepših džamija.
U 20. vijeku bila je potpuno zapuštena,budući da u njoj dugo nisu obavljani namazi.
Nakon nedavnih rekonstrukcija ponovo jedna od ljepših džamija na Balkanu.
Izgrađena je u osmanskom periodu i imala je dva minareta.
.
ISHAK ČELEBIJINA DŽAMIJA(BITOLJ))
Najveća je džamija u Bitolju.Svojom veličinom i minaretom visokim 50 metara dominira okolinom.
Izgrađena je početkom 15. vijeka.Za održavanje kompleksa Ishak Čelebi je uspostavio vakuf koji se sastojao od džamije,mekteba, 105 prodavnica, 4 sobe, 20 mlinova, kolekcijom knjiga za medresu i 300.000 zlatnih dirhema
MAĐARSKA
.
GAZI KASIM-pašina DŽAMIJA(PEČUJ)
Džamiju je sredinom 16. vijeka izgradio Gazi Kasim-paša.
Najveća je sačuvana džamija iz osmanskog perioda u Mađarskoj.
U 17.vijeku preuređena je u crkvu,zamijenjena joj je kupola te dograđen oltar.
Nakon rekonstrukcije djelomično joj je vraćen stari izgled, ali je, ipak, izgubljena autentičnost.
.
JAKOVALI DŽAMIJA(PEČUJ)
Džamiju je u osmanskom periodu izgradio Hasan-paša Jakovali.
Medresa i mevlevijska tekija bili su dio džamijskog kompleksa.
Nakon osmanskog perioda pretvorena je u kapelu.
Danas je rekonstrisana i zaštićena kao spomenik kulture.
Petkom je otvorena za džuma-namaz,dok se ostalim danima može posjetiti kao muzej.
GRČKA
.
DŽAMIJA MUSTAFE-age CISTARAKISA(ATINA)
Džamiju je u neposrednoj blizini agore, a u 18.vijeku izgradio osmanski zapovjednik Mustafa-aga Cistarakis.
Povod za obnovu džamije bila je posjeta svrgnutog saudijskog kralja Saud bin Abdulaziza el-Sauda,koji je u njoj obavljao namaz tokom posjete Atini.
Danas se ovaj objekat koristi kao Muzej grčke narodne umjetnosti.
.
FETHIJE DŽAMIJA(ATINA)
Nakon osmanskog osvajanja Atine,u blizini agore,bizantska crkva pretvorena je u džamiju.Zbog dotrajalosti objekta, na istom mjestu u 17. vijeku podignuta je današnja džamija, s centralnom kupolom okruženom polukupolama i ulaznim trijemom.
Nakon što su Mlečani osvojili Atinu nakratko je pretvorena u katoličku crkvu.
Prilikom grčke borbe za nezavisnost srušen je minaret.
Zbog dotrajalosti, krajem 2016.godine džamija je obnovljena u izvornom obliku.
JANINA
Unutar zidina starog dijela Janine sačuvane su dvije džamije,veliki broj kuća,biblioteka,imaret i mnoge druge građevine iz osmanskog perioda.Stari grad je izgrađen uz jezero Pamvotida,okruženo planinama i šumama.
ASLAN-pašina DŽAMIJA
Izgrađena je 1618. godine unutar gradskih zidina, zajedno sa medresom i imaretom.Sastavni dio kompleksa postalo je i turbe Aslan-paše,nekadašnjeg sandžak-bega janinske oblasti.U blizini su biblioteka,hamam i karavansaraj izgrađeni u osmanskom periodu.Od 1933. godine u džamiji je smješten Etnografski muzej.
FETHIJE DŽAMIJA(JANINA)
Izgrađena je 1430. godine unutar gradskih zidina, nedugo nakon što su Osmanlije pod komandom Sina-paše zauzeli grad.Džamiju je obnovio Ali-paša Tepelenski,čije turbe je smješteno pored ulaza u džamiju.
Ali-paša je bio neustrašivi vladar albanskog porijekla.
Pod njegovom vlašću cijeli taj sandžak doživio je procvat.
.
KURŠUMLI DŽAMIJA(TRIKALA)
Džamija je izgrađena po nalogu Osmana šaha, a po projektu Mimara Sinana.najboljeg arhitekte Osmanskog carstva.
Osman je bio sin jedne od kćeri sultana Selima I i upravnik sandžaka Trikala.
Nekad su se uz džamiju nalazili medresa,imaret i karansaraj, a danas je sačuvano jedino turbe Osmana Šaha.
MEDRESE DŽAMIJA(VERIJE)
Džamiju je 1716.godine izgradio hadži Ahmed-aga na mjestu bizantske crkve koja je prvobitno preuređena u džamiju.
Ime je dobila po obližnjoj medresi koja je stradala u požaru 1920. godine.
Kupola džamije obložena je bronzom,a unutrašnjost ukrašena arabeskama i kur'anskim ajetima.
Za rijeme osmanskog perioda bila je najveća džamija u gradu.
ZINDŽIRLI DŽAMIJA(SERES)
Jedna je od najstarijih osmanskih džamija i jedan od najznačajnijih objekata islamske arhitekture u Grčkoj.
Rađena je po projektu najvećeg osmanskog arhitekte Kodže Mimar Sinana.
Bila je poznata po lancima(zindžir) koji su držali veliki luster.
U unutrašnjosti je dobro očuvani minber.
Izvor:Islamsko kulturno naslijeđe u Evropi(Adis Tanović) 2017.