Osnovne su oznake unutrašnjeg uređenja tradicijske bošnjačke gradske kuće slijedeće: „niski horizonti“, višenamjenska upotreba prostorija, ugrađeni standardni dijelovi namještaja, raskošna opremljenost kućnim tekstilom i suđem, stambena estetika i sanitarni standard i oprema. Čitav život u takvoj se kući odvija, uključujući rad, sjedenje, spavanje i dr., u niskom horizontu do visine od pedesetak centimetara. Sobe su tako opremljene da služe za više namjena; dva su glavna, tipizirana, ugrađena elementa te opreme: sećija(minder) i musandara(sergen,serđen,sender).
Sećija je vrsta dugačkog divana, postavljena ispod prozora,obično od zida do zida po širini sobe.Musandara(musandera,musandra) jest jedna vrsta ugrađenog ormara, smještenog nasuprot sećiji uza zid do sobnih ulaznih vrata, u imućnijim kućama u drvorezbi. U musandari su u nizu(sa vratima) dušekluk( za ostavljanje posteljine),dolaf(za spremanje raznih potrepština), halište(za odjeću), zemljana peć s lončićima i ugrađenim bakrenim pećnjakom za grijanje vode i, na kraju,do zida je hamamdžik ili hamam(banjica) za uzimanje abdesta i kupanje.Sobe, svaka posebno, služe istovremeno za sjedenje i za primanje gostiju uz kahvu; postavljanjem sofre(sinije ili demirlije-sve niski, okrugli stalci za jelo) soba se pretvara u trpezariju, a noću, prostiranjem dušeka, u spavaonu.
Osim ova dva osnovna elementa, od opreme u sobi(zavisno od mogućnosti) još se nalaze škrabije(graničnici u vidu oniže i manje,često rezbarene vitrine), koje se postavljaju uz krajeve sećije, ako nije od zida do zida, te ujedno služe i kao naslon za ruke, sehara(sanduk za ruho i sl.), peškuni(mali niski rezbareni stočić na koji se prinosi kahva i manje posluženje), mangala(ukrasna bakrena ili mesingana posuda sa žeravicom za posluženje kahve).Unaokolo sobe, nešto ispod stropa, postavljene su rafe, police za knjige, ukrasno suđe i druge sitnice.
Kućni tekstil onaj je dio opreme koji sobi daje intiman i prijatan ugođaj,a istovremeno pruža mogućnost za pokazivanje raskoši; sastoji se od prostirke za pod;ćilimi,rute(domaći i inozemni, dronje(ponjave), hasure,kožice i dr.,zatim prostirke za sećiju(minder) šiljte, jastuci(često vezeni),makat i jagije, tkane ili vezene zavjese za prozore i posteljina: dušeci, jorgani, jastuci i dr.- u imućnijim kućama ukrašeni i zlatovezom. Estetski ugođaj dopunjuje se još rezbarenim: vratima, musandarama, dolafima, rafovima, škrabijama, seharama, lusterima, levhi(uokvireni, kaligrafski ispisani ulomci iz Kura'na),tespiha(brojanice), ogledala i zidnog sahata.
Od sanitarne opreme, pored banjice u sobama, u kući je još posebna prostorija abdeshana, ta zahod.Sanitarni standard-proistekao iz vjerskih propisa- uključuje skidanje obuće pri ulasku u kuću. Osim suda, najviše bakrenoga, koje se nalazi u mutvaku(kuhinji) u dolafima i rafama pored ognjišta,zavisno od imovinskoga stanja, dosta ukrasnog bakrenog posuđa domaćeg i orijentalnog porijekla (sahani,ćase, tandžere, tepsije i dr.) ima i po rafama u sobama,zatim keramičkih i staklenih posuda(findžani,čaše,surahije, nargile i dr.), također orijentalnog porijekla, koje obično stoje na posebnom podijumu iznad stepeništu(tehtapoš).
I bošnjačke seoske kuće opremljene su po ugledu na gradske, na manje ili više sličan način. U sobama su također tipizirani elementi: sećija i musandara, sa istim dijelovima.Ostala oprema,prostirka, posuđe i dr. Istog je tipa, ali znatno skromnija, a zavisi od imovinskih prilika domaćinstva i dodira s gradom.
Izvor: STAV br:458 od 15.12.2023.
Izbor: Kemal Mahić