Poznato je da je kasnoanticko doba,od IV do VI stoljeca,znacajno po ucešcu Ilira u formiranju rimske kulture.Izmedu brojnih spomenika toga doba posebno se istice izvrsno ocuvana rimska Villa rustica u Mogorjelu kod Capljine,ciji ostaci,dobro ocuvani,leže u aleji cempresa i bogate mediteranske vegetacije.
Ruševine ove utvrdene kasnoanticke vile,koje datiraju s pocetka IV stoljeca nove ere,spadaju u znacajne spomenike rimskog doba,ali se ubrajaju i medu najljepša zdanja kasne anticke arhitekture u ovom kraju.
Otkopane su izmedu 1899. I 1903.godine,a u narednim godinama konzervirane.
Mogorjelo se nalazi dva kilometra južno od Capljine.Smješteno je na vecem brežuljku s desne strane rijeke Neretve,odakle se pruža dobar pogled na Neretvu i okolne ravnice.
Postoji više izvora po kojima je Mogorjelo dobilo ime,medutim po narodnoj etimologiji ime Mogorjelo dolazi od rijeci „mnogo gorjelo“.
Zanimljivi je da je još u I stoljecu nove ere ovdje postojalo veliko poljoprivredno imanje,sa zgradama za stanovanje,stajama,mlinovima,te pekare,uljara i kovacnica,koje je u III stoljecu zahvatio požar i uništio veci dio pogona.Vila je ogradena velikim zidom i na ulaze i uglove postavljeni su istureni tornjevi tek nakon prodora barbara u Rimsko Carstvo.
Vilu na Mogorjelu razorili su Zapadni Goti(Vizigoti) 401-403.godine,a preživjeli stanovnici su bili toliko ekonomski oslabljeni da nisu bili u mogucnosti imanje obnoviti u prijašnjim razmjerama.
Danas Mogorjelo predstavlja historijski spomenik i pravu atrakciju,te odmor za oci domacim i stranim turistima.Blizina regionalnog puta Capljina-Gabela-Metkovic idealna je za posjetu ovoj utvrdenoj vili.
Izvor:BIH CITY Review