Francuski ugledni časopis “Geo Histoire” posvećen znanju i putovanju,nazvao je izvanredni peripl Ibna Batute “Hodočašće bez kraja”
Ibn Batuta 1304-1369 (?) (Ibn Battuta) je sigurno bio i ostao najveći putnik svih vremena.Takođe poznat po počasnom nazivu Šams ad-Din,to jest tituli poštovanja koja se svojedobno davala imenima učenjaka posebice na islamskom Istoku,što znači “Sunce religije”.
Ibn Batuta je rođen u Tangeru (Maroko) 17.ragab-a 703.(24.februara 1304.) u šeikskoj porodici.Sa dvadeset i jednu godinu,14.juna 1325.pošao je na put u Meku da obavi Hadž.Tako je počeo jedan izvrsni peripl, jer poslije obavljenog hadža,Batuta je nastavio da putuje,tako da je još u dva navrata navraćao u Meku,gdje je ponovo obavio Hadž i skoro 30. godina kasnije vratio se u Tanger. Ostao je jedini poznati putnik u srednjem vijeku,koji je obišao cjelokupni “Dar al-Islam” što podrazumijeva sve zemlje i vlade muslimanskog svijeta iz toga vakta i zemana.Prešao je udaljenost oko 120.000. kilometara,obišao je uzduž i poprijeko jedan vrlo veliki prostor koji se prostire na tri kontinenta od Andaluzije (muslimanska Španija) preko Maldiva i Sumatre do dalekog Pekinga.To je prostor na kome se sada u ovo naše doba nalaze 44.države.
Ovdje u Francuskoj i Evropi uopšte,često pogrešno upoređuju lik Ibna Batute sa mletačkim trgovcem Markom Polom,za koga tvrde da se rodio na otoku Korčuli,u to vrijeme u sastavu Mletačke Republike. Ibn Batuta je bio putnik,hodočasnik,istraživač, globetrotter,ambasador,pravnik,i jedno vrijeme dvorjanin kod sultana od Delhija.Dakle kod Ibn Batute se radi o spiritualnom,intelektualnom,naučnom i nadasve radoznalom putovanju.Po pređenoj udaljenosti,Ibn Batuta je tri puta nadmašio svoga predhodnika,bliskog suvremenika i putnika Marka Pola,koji je putovao iskljičivo iz trgovačkih razloga.
Ibn Batuta je većinu vremena putovao kopnenim putem,iako se jako plašio plovidbe morskim pučinama,pobjedio je strah,jer njegov put je zahtjevao i plovidbe nemirnim morima i okeanima.Pomorske etape će pokazati da su muslimani u to doba dominirali pomorskim aktivnostima od Crvenog mora i Arabo-Perzijskog zaljeva skoro do Indijskog okeana i Kineskog mora.
Opis etapnog putovanja Ibn Batute,najvećeg putnika svih vremena:
Sjeverna Afrika (1325) Egipat,Palestinja i Sirija (1326) Medina i Meka (1326) Irak i Perzija (1326-1327) Južna Arabija,Jemen i Istočna Afrika (1328-1330) Srednja Azija,Konstantinopolj (1330-1331) Južna Rusija i Centralna Azija (1332-1333) muslimanska Indija (1334-1341) Šri Lanka i Maldive (1342-1344) Sumatra i Kina (1345-1346). Poslije sledi povratak u Tanger (Maroko) (1346-1349) odlazak u Andaluziju (Granada) ,putovanje Kraljevinom Maroko i Saharom (1349-1350) Centralna Afrika 1351-1353).
Pri povratku u Fez 1353,sultan Abou Inan naređuje Batuti da diktira uspomene sa njegovog putovanja Ibnu Juzaiju (Ibn Juzayy) prinčevom sekretaru,tako je nastao recit Ibn Batutinog putovanja,namijenjen onima koji vole da razmišljaju o čudesima gradova,ljepoti prirode i divotama putovanja.Knjiga je dobila naziv “Rihla” što znači “Putovanje”.
Ibn Batuta je prešao toliko veliku udaljenost,koju niko nije dostigao prije Magellana (Ferdinand Magelan 1480-1521) dva vijeka kasnije. Treba napomenuti da je Magelan bio moreplovac i nije putovao sam,već sa raznim ekspedicijama.Dok je Ibn Batuta često putovao bez pratnje.Jedne prilike na pučini ispred Malabara (Indija ) bio je napadnut i opljačkan,ali kao dobar filozof,znao je ubijediti njegove agresore, da je isto i za njih važno da ga puste zdrava i čitava,jer je on obični putnik odan Bogu,bez brige za sutra i svim onim što se može dogoditi.
Smrt i nestanak Ibn Batute negdje oko 1369 ili 1370.godine je ostala enigma (zagonetka). U Tangeru njegovom rodnom gradu,nalazi se muzej i spomenici posvećeni velikom avanturisti koji je sigurno bio i ostao najveći putnik Arap i ne Arap. Aerodrum u Tangeru nosi ime velikog putnika koga Marokanci zovu”Ibn Batotua”.
Ibn Batuta je bio dobronamjerni putnik i avanturista,vjernik i nadasve dobar musliman,čovjek koga se niko nije plašio,zbog toga su ga svi rado primali i ugostili.
Konstantinopolj (današnji Istanbul ) je jedina etapa Ibn Batutinog putovanja van muslimaskog svijeta. Batuta je došao u grad na Bosporu ( koji je osnovan pokrštavanjem Imperium Romanuma ),u vrijeme unutrašnjeg raspada Bizantskog Carstva iscpljenog u vojnom i financiskom pogledu zbog učestalih ratova sa susjedima i dvostrukog pritiska sa istoka i Balkana,kao i niza građanskih ratova,zbog dinastičkih svađa koje su otvorile vrata turskoj i srpskoj ekspaziji. Bugarsko-srpsko neprijateljstvo ispreprelo se sa suparništvom koje je rascjepilo bizantsku carsku kuću i omogućilo napredovanje Turaka u Maloj Aziji i Srba u Makedoniji. Bitka kod Velbužda (28.jula 1330.) je bila presudna u borbi za Makedoniju i stvorila je temelje srpskoj prevlasti,koja je jako oslabila Bizantiju i tako pomogla Turcima na putu za Carigrad sve lakša i brža osvajanja u Maloj Aziji,sve do konačnog pada Carigrada 1453.godine.
Ibn Batuta je bio veoma iznenađen ljubaznošću i pažnjom koju su mu ukazali Bizantinci i car Andronik III koji je primio velikog putnika u carskoj Velikoj palači.I pored dobrog gostoprimstva,koje su mu ukazali kršćani,putnik Batuta je ipak bio razočaran zbog teške sudbine,mladih,lijepih i nevinih djevojaka,koje su po običaju u istočnom kršćanstvu bile osuđene na odanost u manastirima kao monahinje.
Na njegovom dugom putovanju,neumorni putnik Ibn Batuta,znao je uvijek naći malo slobodnog vremena koje je posvećivao lijepim i mladim ženama.Tadašnji zakon je dozvoljavao,da se putnik pri dolasku može oženiti,a pri odlasku ženu odtjerati. Neki izvori tvrde da je putnik Batuta imao desetak žena i tri puta toliko konkubina.
Peripl velikog putnika Ibna Batute potvrđuje ono,što je davno rekao pjesnik:
“LIJEPO JE PUTOVATI PRIJATELJU ! “.
Sakib Hadžić,Francuska