SULTAN AHMEDOVA DŽAMIJA (Istanbul)
Građena je u periodu od 1609. do 1616 godine, za vrijeme vladavine Sultana Ahmeda I.Arhitekta je bio Mehmed-aga, učenik Mimas Sinana.To je bio kompleks s medresom, bolnicom, bazarom, školom, turbetom i fontanom.Riječ je o remek-djelu islamske arhitekture.Izgrađena je preko puta Aja Sofije, kao odgovor i težnja sultana Ahmeda I da nadmaši slavu te veleljepne Justinijanove zadužbine.
Blizina Topkapi palače također je uticala na odabir mjesta za njenu gradnju.Sultan Ahmedova džamija ima izuzetno bogato ukrašen enterijer.U ovu impozantnu džamiju može se ući na jedan od tri ulaza.Zidove krase kaligrafski zapisi koji su rad najboljih kaligrafa 17. vijeka.
SULEJMANIJA DŽAMIJA(Istanbul)
Sulejmanija džamija je arhitektonsko remek-djelo doba Osmanskog carstva.Jedno je od brojnih djela genija Mimara Sinana, oca klasične osmanske arhitekture.Građena je u periodu od 1550. do 1557. godine po nalogu sultana Sulejmana Veličanstvenog.Svojim enterijerom i eksterijerom, kao i savršenim proporcijama već vijekovima očarava posjetioce.Svi arhitektonski elementi enterijera su u međusobnoj savršenoj harmoniji.Džamiju čini skup kupola(kubbe) i lukova koji vode do glavne kupole, čija je visina 53, a prečnik 23,5 metara.
U unutrašnjosti džamije su četiri velika stuba koja podupiru kupole i jednu potkupolu.U grandioznom dvorištu, sa stubovima od mermera, granita i porfira, su četiri minareta.
Kompleks koji okružuje džamiju činili su turbeta,medrese, biblioteke, hamam, javne kuhinje, karavanske stanice i bolnice.U stražnjem dvorištu nalaze se dva turbeta u kojima je mezar Sulejmana Veličanstvenog, njegove voljene supruge Hurem, kao i mezarovi njegove kćerke, majke, sestre, sultana Sulejmana II, Ahmeda II, te Safije, kćerke sultana Mustafe II.U blizini je skromni mezar velikog graditelja Mimara Sinana, koji je 50 godina bio glavni arhitekta Osmanskog carstva.
EJUB(dio Istanbula)
Naziv ovog dijela Istanbula dobio je ime po Ebu Ejubu el-Ensariju,ashabu Muhammedovom s.a.v.s.On je došao do Konstantinpolja s arapskom vojskom tokom prvog pokušaja osvajanja grada u sedmom vijeku.Preselio je na ahiret dok je Istanbul bio pod opsadom.Nakon osvajanja grada, više od 700. godina kasnije, pronađeno je mjesto gdje je ukopan Ebu Ejub,r.a.Po nalogu sultana Mehmeta Fatiha II izgrađeno je turbe koje posjećuje veliki broj građana, naročito petkom, tokom mubarek noći i za vrijeme bajrama.Pored turbeta, u čast Ejuba Ensarije, izgrađena je džamija.
EJUB-SULTAN DŽAMIJA
Prva džamija na ovom mjestu izgrađena je nakon osvajanja Konstantinopolja(1453.)Kao i dio Istanbula(danas općina u evropskom dijelu grada) dobila je ime po Ebu Ejubu el Ensariju.U džamijskom kompleksu nalaze se turbe Ejuba Ensarije, medresa i hamam.Objekti koji su bili prvobitno izgrađeni izgubili su tokom restauracije svoj izvorni izgled.Džamija u izvornom obliku stradala je u zemljotresu, a današnja je izgrađena 1800. godine.Uz džamiju su dva minareta sa po dva šerefeta(balkona).
FATIH DŽAMIJA(Istanbul)
Građena je u periodu od 1463. do 1470. godine na lokaciji bivše crkve Sv. Apostola.Ime je dobila po sultanu Mehmedu II,poznatom i kao Mehmed Fatih(Osvajač).On je bio na čelu vojske koja je 1453. godine osvojila Konstantinopolj.Fatih džamija bila je, u to vrijeme, najznačajnija građevina osmanske islamske arhitekture.Značajna je i za razvoj klasične osmanske arhitekture.U sklopu džamijskog kompleksa nalazili su se još medresa, biblioteka, karavanska stanica, hamam,bonica,imaret(kuhinja),pijaca i turbe.U turbetu su ukopani sultan Mehmed II Fatihi i njegova supruga Đulbahar(Gullbahar).
SELIMIJA DŽAMIJA(Jedrene)
Građena je u periodu od 1569. do 1575. godine po nalogu sultana Selima II u jeku vojne i kulturne moći Osmanskog carstva.Smatra se remek-djelom i najznačajnijim postignućem najvećeg osmanskog arhitekte i graditelja Mimara Sinana(1489-1588).Projektovana je u klasičnom osmanskom stilu i smještena na vrhu brda.Lokacija za gradnju džamije je pažljivo izabrana.Džamija je izgrađena na uzvisini i uočljiva je iz daljine, što pokazuje da je Mimar Sinan bio izuzetan urbanista.Selimija-džamija, s jednom velikom kupolom i četiri vitke munare, dominira linijom horizonta bivšeg osmanskog glavnog grada.Centralna kupola Selimije vidi se bez obzira s koje strane se ulazi u grad.Kupola(Kubbe) je visoka 43,28 m i ima raspon od 33 m.Za dva aršina je veća od kupole Aja Sofije koja predstavlja remek-djelo bizantijske arhitekture i umjetnosti uopće.Kupolu Selimije nosi osam snažnih stubova.Tu su u četiri potporna luka s polukupolama.Sve to postavljeno je na kvadratnu osnovu.
Ispred džamije nalazi se harem ili centralno dvorište sa šadrvanom.Džamija ima četiri minareta sa po tri šerefeta.Pored ove veličanstvene džamije su medresa, bazar, sahat-kula, a ispod džamije je veliki bazar.Selimija se nalazi na UNESCO-voj listi svjetske baštine.
ESKI(STARA) DŽAMIJA(Jedrene)
Džamija je građena u periodu od 1402. do 1414.godine po projektu Konjali hadži Aladdina.Jedrene(Edirne) su tada bile glavni grad Osmanskog carstva.Gradnju džamije započeo je Sulejman Čelebi, a završio ju je sultan Mehmed II.Izgrađena je s devet kupola i dva minareta.Prvi minaret izgrađen je kada i džamija,a drugi je izgradio sultan Murat II.Unutrašnjost džamije ukrašena je izuzetno lijepim levhama i po tome podsjeća na Ulu(Veliku) džamiju u Bursi.
DŽAMIJA SA TRI ŠEREFETA(Jedrene)
Građena je od 1443.-1447.godine po nalogu sultana Murata II.Ima četiri minareta različite visine, od kojih je jedan s tri šerefeta.Najveći minaret visok je 67 metara.Minareti su polihromno ukrašeni.Promjer kupole je 24 metra.U to vrijeme bila je to džamija s najvećim promjerom kupole u Osmanskom carstvu.
Izvor:Islamsko kulturno naslijeđe u Evropi(2017)
Autor:Adis & Lejla Tanović
Pripremio i odabrao: Kemal Mahić