Mahala Gožulj nalazi se visoko u strani na istočnoj periferiji Ljubuškog.Svoje ime dobila je po istoimenom vrelu koje ovdje izvire.Vrela Gožulj i Vodica daju ovoj mahali dovoljne količine čiste i pitke vode pa je zato ovaj dio Ljubuškog bio, sigurno, naseljen od najranijih dana njegove prošlosti.
U ovoj mahali je prije 1259.(1843.) godine sagrađena jedna džamija za koju se ne zna čija je bila zadužbina i kako je izgledala. Ovo saznajemo iz bibliografske bilješke na kraju jednog Mushafa u kojoj piše da je Ibšir Halil Ćerić. Sin Alijin, a ovaj sin Abdulahov, imam džamije džemata Gožulj u Ljubuškom, dovršio prepisivanje ovog primjerka Kur'ana 19. Muharema 1259.(1843.) godine.Ne zna se kada je ova džamija prestala raditi ni kada je srušena.
Današnja zgrada džamije na Gožulju je bez posebnih arhitektonskih vrijednosti. Građena je od tesanog kamena, dimenzija oko 7×7 metara(iznutra). Uz njeni lijevi zid, od ulice, prigrađena je 1345.(1930.) godine kamena munara oktogona oblika, visoka oko devet metara. Do tada je imala drvenu munaru. Upisana je u gr.ul. br. 423.,kat.čest. 227/26. Zaprema s predvorjem površinu od 230 m2.
Sagrađena je 1286.(1869.) godine prilozima muslimana Ljubuškog.Ovo saznajemo iz natpisa(samo godina) koja je napisana na jednoj kamenoj ploči više mihraba.Priča se da su se prilikom jednog potresa(„trešnje“) srušile sa grada velike količine kamena na Gožulj i da su mahaljani od tog kamena sagradili džamiju.Imamsku i hatibsku dužnost u njoj vršili su više godina:hafiz Ahmed ef. Zuhrić i Mustafa ef. Ćerić.
Vakuf ove džamije imao je 1889. godine u svome posjedu kuću, pola dućana,tri njive, dvije bašće i vinograd. Ovaj vakuf imao je jednu njivu u Studencima koja je zapremala površinu od 1300m2.
U dvorištu pred džamijom nalazila se ranije jedna zgrada u kojoj je radio mekteb. Mualimsku dužnost u njemu vršio je imam džamije.
U bosanskim salnamama od 1873. godine piše da Ljubuški ima i jednu medresu. Ona nije imala svoje posebne zgrade nego je radila u jednoj prostoriji mekteba.U ovoj prostoriji veličine oko 4×3 metra, nalazila se kancelarija Odbora islamske zajednice.
Medresa je osnovana prije 185. godine.Ovo saznajemo iz bibliografske bilješke na kraju jednog rukopisnog djela u kojoj piše da ga je prepisao Halil Hrle iz Stoca 1263.(1847.) godine kada je učio u Ljubuškom pred Mehmed ef. Krehićem.
Muderisku dužnost u njoj vršili su: hadži Mehmed ef. Krehić i posljednji Muhamed ef. Ibrulj.Krehić je,vjerojatno, bio prvi njen muderis i osnivač a spomenuti Hrle iz Stoca jedan od nekoliko prvih njenih polaznika. Medresa je prestala raditi 1909. godine kada je umro muderis Muhamed ef. Ibrulj.
U mahali Gožulj nalazi se nekoliko starih harema: harem kod džamije, stari harem, harem nad cestom, Mahića harem, Jakića harem i Šabića harem, koji zapremaju površinu od preko 10000 m2. U ovim haremima se ranije nalazilo više starih i raznim dekoracijama ukrašenih nišana koji su, skoro svi uništeni. U haremu kod džamije našli smo četiri slomljena nišana iz čijih smo natpisa saznali da su oni označavali grobove: dvojice braće Sulejmana i Mehmeda koji su umrli od kuge 1144.(1731.),nekog Mustafe,sina(oštećeno) koji je umro 1174.(1760.) Mustafe,sina hadži Hasanova,umro 1221.(1806.) i Mustafe Hrnjičića,sina Ibrahimova, umro 1274.(1857) godine.
U ostalim haremima nalazi se dvadesetak starih nišana do kojih, zbog guste šume i teško pristupačnog terena,nismo mogli doći i utvrditi ima li na njima natpisa ili nema.Među njima ima nekoliko muških nišana s turbanom.
Izvor:Hivzija Hasandedić:Muslimanska baština Bošnjaka II;Islamski kulturni centar Mostar 1999.
Priredio: Kemal Mahić
