….Značajnu ulogu u organiziranju i vođenju mitinga u Sarajevu su imali lideri i rukovodstva opozicionih stranaka. Savez reformskih snaga Jugoslavije, u narodu poznat kao Reformisti ili Markovićeva stranka, programski su trebali biti antifašisti i reformisti, posebno u ekonomiji, međutim značajan dio rukovodstva i članstva su vidjeli “reforme” u promjeni vlasti. Proteste u Sarajevu i “miting za mir” su pokušali iskoristiti za vlastiti interes i rušenje vlasti.
Jedan od bližih saradnika Markovića, predsjednika stranke reformista Mustafa Čengić, formirao je PRESS centar i u prvom saopćenju ovaj skup je nazvao “svenarodni parlament”.
Po završetku “mitinga za mir”, kojim nije srušena vlast, Mustafa Čengić je sa porodicom napustio Bosnu i Hercegovinu, nastanio se u inostranstvu, odakle povremeno dolazi u Bosnu.
Predsjednik Reformskih snaga u Bosni i Hercegovini dr. Dragan Kalinić napustio je stranku i pridružio se SDS-u. Ubrzo je imenovan za ministra u vladi tzv. Republike Srpske.
Najjača opoziciona partija – SDP, aktivno je učestvovala u organiziranju i vođenju “mitinga za mir”. Istaknuti članovi i rukovodioci organizirali su okupljanja, autobuse i drugi prevoz za učešće na demonstracijama iz ostalih bosanskohercegovačkih općina. Čelni ljudi SDP-a su se smjenjivali za govornicom u Velikoj sali Skupštine i pred masom ljudi zahtijevali predaju vlasti.
Nažalost, zaslijepljeni mržnjom prema SDA, puni jeda zbog ranijeg gubitka vlasti, vodeći ljudi SDP-a nisu mogli ili nisu htjeli praviti razliku između SDA, na čelu sa Alijom Izetbegovićem na jednoj, i SDS-a, na čelu sa Radovanom Karadžićem, na drugoj strani.
Otrežnjenje je i za njih došlo onda kada su teroristi SDS-a otvorili snajpersku vatru po okupljenoj masi i kada se JNA dobrano stavila na stranu srpskih zločinaca, pucajući na narod, neselektivno.
U narednom periodu mnogi simpatizeri, pa i lokalni funkcioneri SDP-a, postepeno su se uključivali u odbranu. Međutim, snaga naše odbrane bila bi sigurno znatno veća da je SDP od početka učestvovao u pripremi odbrane od agresije. Nažalost, vodeći ljudi ove partije su nakon neuspjelog pokušaja rušenja legalne republičke vlasti od 5. i 6. aprila privremeno “zamrzli” stranačko djelovanje.
Posebna priča i enigma u radu i djelovanju “mitinga za mir” su njegovi organi i “organizacioni odbor građana”. Ko je predložio njihove članove i kakva je bila njihova uloga? Poznato je samo da je imena čitao angažirani profesor Pravnog fakulteta iz Sarajeva.
Za vrijeme mitingovanja u Velikoj sali Skupštine RBiH i na platou ispred Skupštine, u obraćanjima prisutnih nije bilo konkretnih rješenja, izuzev zahtjeva za rušenje vlasti. Tog 5. aprila se dešavao strahovit zločin nad Sarajevom i građanima Sarajeva. U večernjim satima 4./5., JNA je zauzela aerodrom i tom prilikom su ubijena dva bosanska policajca.
Jedinica srpskih specijalaca, uz podršku tenkova JNA, napala je Policijsku školu na Vracama i zarobila nekoliko stotina učenika i njihove profesore bošnjačke nacionalnosti. Jedan učenik je ubijen, a profesori su odvedeni u zarobljeništvo. Kada je jedinica Patriotske lige iz naselja Hrasno krenula da pomogne profesorima i učenicima ove škole, ispriječili su se tenkovi JNA. U pucnjavi je poginuo pripadnik Patriotske lige.
Transporteri JNA iz kasarne u Lukavici su nasilno, poslije okršaja sa Patriotskom ligom, zauzeli brdo Mojmilo, odakle su granatirali Sarajevo.
U gradu su bile velike žrtve. Prema našoj evidenciji, tog dana stradalo je 127. ljudi, koji su se zatekli u Sarajevu – 119. Bošnjaka, 7. Srba i 1. Hrvat. Od 127. ubijenih, 117. su bili civili.
I slijedećeg dana, 6. aprila, nastavljeno je sa demonstracijama i vatrenim govorima, bez konkretnih rješenja, sa zahtjevima o rušenju vlasti.
iz teksta “SVJEDOK I UČESNIK – NIHAD HALILBEGOVIĆ: Dešavanja u Sarajevu 5. i 6. aprila 1992. godine – „Miting za mir“ i početak opsade autora Nihada Halilbegovića; 5. april 2024.
vrelo: izdvojeno.ba