Navratio je on i u kafanu Ante Josipova u Grabovom vrelu,vitinskom naselju, kojeje samo par kilometara udaljeno od klobucke skole u koju sada on ide na svojprvi uciteljski cas,a koja je smjestena u privatnoj kuci ugledne kuce Petrovica-Dujmovica. -Ne,..nije moguce!Ti si Sukri efendijin sin?..Ma nije moguce,odkud sad Ti…hajdesjedi evo ovdje,popi kafu,jesi li gladan?…
Taaakkoo,sjedi bas ovdje,tu ti i otac
sjedi kad god iz Sarajeva dodje u Ljubuski!..Eh,prodje veseli Sukri efendija sve
kafane od Ljubuskog do Vitine,i evo ga kod mene.Eto,sad ima i sina,pa-dobro dosao!-
govorio je mladicu Ante Josipov,visok,naocit i snazan covjek,iskrenog osmjeha i
gospodskog stava.
Sjecao se tako Hazim,stojeci tu iznad groba fra Ilijinog, vec zaraslog u
travu,kako ga je tada -tu u kafani,posluzivala desetogodisnja djevojcica,Antina kcerka Marija,
koju su od milja zvali MARECKA.Vesela i vragolasta djevojcica,na Hazimovu
radost,isla je u skolu i to u Klobuk,a to je mladicu bila sansa da od nje cuje mnoge novosti
o skoli u koju ga je sudbina poslala.I zajedno s djevojcicom,na molbu
Antinu,vozeci bicikl pored sebe-Hazim Krehic je posao na svoj prvi cas u Klobuckoj skoli…
Na ovom dijelu svoga razmisljanja i svojih uspomena,tu pored groba fra
Ilijinog,Hazimu zadrhta buket ruza u ruci i on ga njezno polozi pored kriza,pocistivsi malo oko
groba,a onda sjede na jedan izdvojeni kamen.Da razmislja.
Slike njegovog prvog skolskog dana zaigrase mu tu pred grobom fra Ilijinim:Djeca
su ga docekala sa mrznjom u ocima,i u postupcima.Neki su zvizdali,neki spominjali Turke
neko je glasno opsovao Muhameda!?..I to je bio povod(sjecao se Hazim)da se
gomila ucenika,kao u nekom mladalackom ludilu,odjednom zatalasa i da svi pocnu
glasno da zvizde i da psuju.Samo je djevojcica Marecka stajala kao ukopana,tu pored
Hazima,i nije mogla da razumije nista.
Galamu je cuo i fra Ilija,profesor vjeronauke u Klobuckoj skoli, i izisao iz
zbornice u dvoriste.Na pojavu fra Ilijinu,koji je drzao u ruci svoj staracki
stap kao ovecu toljagu i bio namrgodjen i crven u licu-odjednom,kao da su vjetrom
odneseni,umukose svi djecji glasovi.I sve oci bijahu uperene prema fra Iliji.A fra Ilija,nijem i srdit
u isto vrijeme,nije nista progovarao,samo je dugo sibao pogledom jednog po
jednog ucenika i na kraju,kratko i ostro rekao:Svi u ucionicu broj jedan!..
Sta se tamo u ucionici desavalo ,Hazim nikada nije saznao,a nikoga on o tome
nije smio ni da pita.Niti je ko Hazimu smio o tome da govori.
Vec tog istog dana izmijenila se atmosfera u skoli i odnos prema ucitelju Hazimu
Krehicu.Odmah ga je primio direktor skole,predstavio ga ostalim uciteljima,a fra
Ilija ga je licno uveo u ucionicu broj jedan i predstavio ga
sedmogodisnjacima,ucenicima prvog razreda.I odmah u pocetku casa ,fra Ilija je
naucio djecu kako se zove njihov prvi ucitelj,trazeci od njih da glasno,onako u horu,ponavljaju ime :Hazim Krehic !
Fra Ilija se ,na kraju,obratio Hazimu molbom da,ako moze,dodje poslije nastave u
njegovu sobicu,koju je on nazivao “celija”,tu odmah pored crkve.I izisao iz ucionice.
Mladi ucitelj je ostao sam ispred djece.Nije se zbunio.Prilazio je jednom po
jednom uceniku i pitao ih za ime,i jos ponesto,a onda je iz unutarnjeg dzepa izvadio malu,
drvenu,svijetlu frulicu i poceo da svira.Djeca su,ponajprije,zanijemila od
iznenadjenja,a onda pocela da lupkaju po klupama,u taktu muzike koju su
slusali.
Cak je i direktor skole,cuvsi neobicnu muziku iz ucionice prvog razareda,otvorio polako
vrata da vidi sta to mladi ucitelj radi,a onda ih isto tako polako i pazljivo
zatvorio.
Na kraju prvog casa,sva su djeca coporativno izisla u dvoriste,nastojeci da budu
sto blize svom ucitelju ,nastojeci da ga dodirnu i moleci da im svira.Hazim je na tu
molbu otisao do svog bicikla i iz posebno objesene torbe izvadio novu novcatu
tamburicu,koja se presijavala na zarkom hercegovackom suncu.Onda je izvadio bijelu krpicu
i brisao tamburicu,kao da je ziva.I poceo da svira.I da pjeva.To je bio povod da
se i sva druga djeca okupe oko njega,a fra Ilija je stajao na
onom istom mjestu gdje je jutros bio ljut kao ris,i smjeskao se.
Prva do Hazima,nekako se nasla bas ona mala Marecka iz Grabovog vrela,ucenica cetvrtog
razreda,koju ce on danas i da vrati kuci.Ona je pljeskala u taktu muzike sa Hazimove tamburice.
Tako je vec prvi cas donio nesto kao slavu mladom ucitelju.Neki su se stariji
ucenici cak javno izvinjavali za ono sto se jutros desilo,ali Hazim nije obracao
paznju na njihove rijeci,nego je svakog pojedinacno milovao po glavi i dozvoljavao im
da malo udaraju po zicama tamburice,za koju je fra Ilija kasnije govorio da,” u Hazimovim
rukama izgleda-kao da svira sama!”
I tako je zavrsen prvi skolski dan ucitelja Hazima Krehica.Cekao ga je,toga
dana,jos samo susret sa fra Ilijom u njegovoj “celiji”.Tamo je posao sa onom Mareckom,jer je
ona poznavala i celiju i fra Iliju,koga je bas ona posluzivala svaki put kad
dodje u ocevu kafanu u Grabovom vrelu.
Hazim je ostavio djevojcicu pored bicikla,a sam se popeo na prvi sprat male
kucice, u kojoj ga je docekao fra Ilija i uveo ga u “celiju”.Celija je Hazimu licila na
minijaturnu biblioteku ,sa malim stolicem i vostanicom na njemu.I krevetom
zastrtim bijelim i debelim pokrivacem od sukna.Fra Ilija se tada (sjecao se zivo
Hazim), onako poguren, oslonio na zid i prekrizio ruke,tako da je (cinilo se
Hazimu)licio na ostarjeli nisan nagnut na jednu stranu,u napustenom muslimanskom groblju.
I sada, tu pored fra Ilijinog groba,kao ostaerjeli profesor Hazim Krehic-on se
zivo sjecao tog fra Ilije koji je,kao i svi Petrovici,bio onako-malo “na svoju
ruku”.
Govorio je malo i rijetko izlazio iz svoje celije ,u kojoj se,uglavnom molio,
ili citao Bibliju.A kad bi i izlazio ,bilo je to -ili na misu,ili u skolu na
casove vjeronauke.Kretao se sporo,tiho i necujno kao sjena i tako,svojom
povucenoscu,skretao paznju na sebe.Hazim se tu,pored njegovog groba,posebno zivo
sjecao svog prvog ulaska u celiju fra Ilijinu sa velikim, zidnim raspecem i vostanicom koja je
stalno gorila.Posebno se sjecao njegovih rijeci koje mu je uputio,onako oslonjen
na zid, i to bez uvoda:
-Evo, dijete,mozes da dodjes svakog dana u ovu moju celiju kad treba da molis po
svom zakonu…Prostri ovu,ev ovu malu serdzadicu i klanjaj,te tako i molitvom
vezuj svoje dane u Klobuku…Nemoras Ti,moj Hazime,da molis Boga da te vas svijet
slusa i gleda”-govorio mu je tada fra Ilija,dok ga je mladi Hazim Krehic slusao
sa zaprepastenjem!..
(nastavlja se sutra)