Sinan-pašina džamija je najstarija džamija u Mostaru i njena historija je na izvjestan način „rodni list” grada Mostara.
S gradnjom Sinan-pašine džamije počinje urbani razvoj grada. Opće poznata činjenica je da se uz džamije u vrijeme nastajanja bosansko-hercegovačkih gradova formiraju mahale, javne i obrazovne institucije. U neposrednoj blizini Sinan-pašine džamije stoljećima su se nalazile Mešćema (sudnica), medresa (srednja škola), hamam (javno kupatilo), tepa (pijaca) i brojne stambene jedince. Pouzdano se zna da iz ovog dijela Mostara, a zahvaljujući Sinan-pašinoj džamiji počinje razvoj Mostara u kasabu, čaršiju i grad.
Prva mahala koja je po dolasku Osmanlija formirana na području Mostara je Sinan-pašina, a obuhvatala je predio oko bivše Sinan-pašine džamije. Kao dokaz tvrdnji služi i to što su u osmanskim službenim dokumentima ovu mahalu kao i džamiju u njoj nazivali Atik (Stara), a ovaj se naziv svugdje davao najstarijim mahalama, odnosno džamijama jednog mjesta.
Od prvih dana osmanske uprave postojao je tu i trg nazivom Mejdan, koji se prvi put spominje u vrelima 1478. g. Putopisac Evlija Čelebija koji je kroz Mostar proputovao 1664.g. , navodi u putopisu, da je Stara džamija sagrađena 878.h.g. ili 1473.g.
Podigao ju je hercegovački sandžak-beg Sinan, koji je upravljao Hercegovinom 1474-1475. g. Ona je po svoj prilici bila malehna, bez munare i bez ikakvih dekoracija. Kasnije je ovu džamiju prepravio i uz nju munaru podigao drugi hercegovački sandžak-beg Sinan paša Borovinić (1504-1506). Iznad ulaznih vrata džamije nalazila se na jednoj ploči slabim pismom uklesana hidžretska godina 913. Sinan pašu Borovinića koji je 1507/8. g. prepravio i proširio najstariju mostarsku džamiju nalazimo kao velikog vezira od 26.4.1516. do 22.1.1517. godine. Poginuo je u Egiptu.
Sinan-pašina džamija je predstavljala vrijedan spomenik islamske arhitekture u Mostaru. Bila je građena od tesanog kamena i prekrivena četverostrešnim krovom pod pločom. Imala je uza se tvrdu i visoku kamenu munaru u koju se ulazilo sa sofa. Bila je najprostranija mostarska džamija. Predanje kaže da se građa za džamiju sijekla u Ričini. Prilikom sastavljanja gruntovnice 1890.g. ova je džamija u svom posjedu imala dvije bašče, vrt i četiri gradilišta. Ova je džamija doživjela više adaptacija, a posljednji put je temeljno popravljena 1906. godine kada je sa nje skinut krov i postavljen novi.
Srušena je kukavički za jednu noć 29. decembra 1949. godine Oficiri JNA zaduženi za njeno rušenje su prilikom miniranja upotrebljavali male količine dinamita tako da se eksplozije skoro nisu čule po Mostaru. Husaga Ćišić ironično kaže da je izgovor za njeno rušenje bilo tzv. „tenisanje” oficirskih žena. Jer su, kako navodi Ćišić, na njenom lokalitetu mislili izgraditi tenisko igralište. Značaj džamije je što je ona bila jedna od nekoliko najstarijih džamija na teritoriji bivše države Jugoslavije. Također, značajno je da su se pored nje tada podigle javne zgrade: Mehćema (SUD), hamam i kuća za stanovanje šerijatskih sudija.
Na inicijativu Medžlisa IZ Mostar, Stručni tim predvođen prof. dr. Enverom Imamovićem detaljnim arheološkim istraživanjem je krajem januara 2009. godine pronašao temelje Sinan-pašine džamije. Tokom iskopavanja pronađeni su prvobitni arhitektonski elementi. Također je ustanovljeno da je džamija bila i spaljena jer je tokom radova pronađen sloj od 10-tak centimetara gareži.
Obnova je svečano krenula polaganjem kamena temeljca 6. februara 2014. godine.
U to vrijeme u Mostaru je muftija bio Seid ef. Smajkić. On je rekao da se obnovom ove džamije nakon decenija skida sloj zaborava.
Klanjanjem prve teravije 16. maja 2018.g. je proklanjana obnovljena Sinan-pašina džamija u Mostaru.
Preuzeto: www.islamskazajednica.ba i
.
2838 Posjeta 2 Posjeta danas