U ljubuškom kraju postoje povoljni uvjeti za razvoj pčelarstva : prostrana kraška područja , kvalitetno medonosno bilje , velike površine pašnjaka i livada , blaga klima i raznovrsna paša za pčele .Prvi oblici organizacije ljubuških pčelara datiraju od davne 1898. godine ,neposredno poslije osnivanja Centralnog pčelarskog društva za Bosnu i Hercegovinu u Sarajevu…
Utemeljački odbor ovog društva je na sjednici 6. novembra 1898. godine zaključio da se prva glavna skupština sazove 20. novembra . Odbor je tom prilikom izrazio zahvalnost povjereniku financijalne straže Glösslu koji je u svoje vrijeme potakao misao da se osnuje društvo za razvitak i unapređenje pčelarstva i promicanje potrošnje pčelinjih proizvoda . ( 1 )
Iz notice ” Sarajevskog Lista ” od 18. novembra 1898. godine saznaje se da je Mehmed Ali beg Kapetanović iz Vitine pristupio Centralnom društvu kao osnivač i izjavio da će u ljubuškom kotaru , zajedno sa nekoliko domaćih pčelara entuzijasta , osnovati društvenu sekciju-podružnicu . ( 2 )
Privredno pčelarsko društvo Bosne i Hercegovine održalo je 20. novembra 1898. godine u dvorani Zemaljske banke glavnu skupštinu za konstituiranje . Skupštinu je otvorio kotarski predstojnik Zemaljske vlade dr vitez M. Madurowicz . Zahvalio se brojnim prisutnim članovima iz Sarajeva i provincije na zauzimanju za društvo , posebno povjereniku financijalne straže Glösslu kao začetniku ideje i dvorskim savjetnicima Lekki-u i Mikuli-u na podršci Vlade . Za predsjednika društvenog odbora izabran je Lekki , potpredsjednike Ahmetaga Šahinagić i paroh Risto Jokanović , za poslovođe dr vitez Madurowicz i povjerenik Glössl . U odbor od 11 članova izabran je pjesnik i posjednik Riza beg Kapetanović Ljubušak .
Skupština je ustanovila i društvene filijale u Zenici , Derventi , Ljubuškom i Gračanici . ( 3 , 4 )
Sretna okolnost za ljubuške pčelare bila je da su se na ovom zajedničkom poslu našla tri ljubuška uglednika . Prva dva su vitinski begovi , Mehmed Ali beg i Riza beg,koji su , po tradiciji , od Sulejman bega , posljednjeg ljubuškog kapetana ,pokazivali veliki interes za razvoj svih grana privrede . Treći je dr vitez Mjecislav Madurović ( dr Miezislav Vinzenz Ritter von Jelita Madurowicz) , ljubuški kotarski predstojnik od 1885. do 1888. godine . Od 1898. godine zauzimao je mjesto poslovođe Centralnog odbora u Sarajevu i značajno uticao na razvoj racionalnog pčelarstva u nas .
Nastojanjem i neumornim radom posjednika Mehmed Ali bega Kapetanovića u Ljubuškom je na dan 14. februara 1899. godine osnovana podružnica Centralnog pčelarskog društva sa 32 člana . Ispred Kotarskog ureda osnivanju je prisustvovao sudski pristav L. Hermann .U svom govoru Mehmed Ali beg je istakao značaj i korist ove grane narodne privrede ,povoljne ljubuške prilike za njen razvoj i potrebu racionalnog pčelarenja po ugledu na druge dijelove Monarhije .
Ciljevi podružnice bili su : zastupanje i pomaganje pčelara , uklanjanje svih prepreka racionalnom pčelarenju , organizirana nabava košnica i ostalog pčelarskog materijala , promicanje potrošnje pčelinjih proizvoda , koja u ljubuškom kraju nikada nije bila značajna , uvođenje novih tipova košnica , novi načini pčelarenja , borba protiv pčelinjih bolesti itd.
Za pročelnika podružnice izabran je Mehmed Ali-beg Kapetanović , zamjenika Jusuf Tančica , blagajnika Ali ef. Bukovac i tajnika Franjo Luburić . Upravni odbor sekcije sastojao se od 12 uglednih građana . ( 5 )
Zemaljska vlada nastojala je da što efikasnije pomogne razvoju pčelarstva . U tom cilju ukinula je porez na pčele pčelara-članova podružnica . Na redovitoj mjesečnoj sjednici Glavnog odbora u Sarajevu u aprilu 1899. godine društveni poslovođa dr Madurowicz saopćio je da je Zemaljska vlada dala 650 forinti kao ovogodišnju subvenciju društvu uz poruku da će ga i ubuduće u svakoj godini pomagati . ( 6, 7,8, )
O ljubuškoj sekciji pčelara u prvoj godini rada mogla se naći poneka štura vijest u novinama .Na sastanku Centralnog pčelarskog društva na Ilidži u junu 1899. godine bili su Mehmed Ali beg Kapetanović , predsjednik i Zaim beg Selimić , član odbora društvene sekcije pčelara iz Ljubuškog . ( 9 )
Na sastanku Odbora u Sarajevu u oktobru 1889. godine , predstavnici ljubuške podružnice su predlagali da se djelatnost pčelarskog društva proširi na vrtlarstvo i vinogradarstvo . ( 10 )
U novembru 1889. godine Centralni odbor je izdao okružnicu za sve pčelarske podružnice u zemlji sa posebnim osvrtom na gajenje pčela pri narodnim osnovnim školama . ( 11 ) Na skupštini Centralnog pčelarskog društva u aprilu 1900. godine odato je priznanje pročelniku ljubuške podružnice Mehmed Ali begu Kapetanoviću za širenje racionalnog pčelarstva u Hercegovini . (12 )
Pčelarska podružnica u Ljubuškom održala je godišnju glavnu skupštinu 10. maja 1902. godine sa ovim dnevnim redom :
1.izbor predsjednika i odbora ,
2.trogodišnji obračun ,
3.pobiranje članarine ,
4.ustanovljenje mjesečnih sjednica i
5.predlozi .
Pošto je dosadašnji predsjednik ove podružnice Mehmed Ali beg Kapetanović zahvalio na časti , za predsjednika je jednoglasno izabran kotarski predstojnik baron Ferstl. Poslije izlaganja poslovođe podružnice Ali ef.Bukovca o obračunu prošlog trogodišta i pobiranju članarine u iznosu od 60 kruna , Odbor je zaključio da se sjednice drže svakog prvog u mjesecu . Zatim je bivši predsjednik predao Odboru nerasprodane knjige ” Naputak u pčelarstvu ” i dvije košnice , a član Odbora Mehmed ef. Konjhodžić jednu košnicu .
Podružnica je tada imala 26 članova .( 13 )
U toku 1909. godine iz ljubuškog kotara bilo je 36 , a 1911. godine 95 pretplatnika ” Bosansko-hercegovačkog Težaka “-zvaničnog lista Centralnog pčelarskog društva u Sarajevu .U proračunu za 1914. godinu usvojenom na sjednici ljubuškog kotarskog vijeća u novembru 1913. godine za ” pripomoć pčelarskoj podružnici u svrhu širenja racionalnog pčelarstva ” predviđeno je 150 kruna . Kako ističe ljubuški dopisnik Ljubomir Luburić , za širenje racionalnog pčelarenja u ljubuškom kotaru zaslužan je kotarski predstojnik i predsjednik pčelarske podružnice dr Strassmann . Nabavljeno je nekoliko stotina modernih košnica uz pomoć vlasti i očekuje se povećana potrošnja pčelinjih proizvoda . Uz zauzeće dr Strasmana pčelarska podružnica je podigla uzor-pčelinjak u bašti kotarskog ureda sa modernim košnicama . ( 14 )
U toku 1919. godine ljubuška podružnica pčelara imala je 58 članova .
HALID SADIKOVIĆ
